Let's talk mantelzorg : waar komt het woord ‘mantelzorg’ vandaan?
Waarom herkennen veel mensen zich niet als mantelzorger?
Stel je voor: je staat voor een zaal met 100 mensen en vraagt: ‘Wie van jullie is mantelzorger?’ Volgens de statistieken zouden ongeveer 25 mensen hun hand op moeten steken. Toch zullen er waarschijnlijk maar een paar handen de lucht in gaan.
Niet omdat er geen mantelzorgers in de zaal zijn. Maar simpelweg omdat mensen zich niet herkennen in deze term, of niet eens weten dat ze een mantelzorger zijn. En eerlijk is eerlijk. Het woord ‘mantelzorg’ komt wat zwaar over en spreekt niet direct tot de verbeelding.
Waar komt het woord 'mantelzorg' vandaan?
De term mantelzorg werd in de jaren zeventig geïntroduceerd door hoogleraar Hattinga Verschure. Hij combineerde de termen ‘mantel’ en ‘zorg’. Dat klinkt als een warme cape van zorg waar je onder kunt verdwijnen.
Ironisch genoeg voelt die mantel voor veel mantelzorgers soms eerder als een zware last waarin je dreigt te verdwijnen. De term is mooi, maar kan tegelijkertijd bureaucratisch of afstandelijk aanvoelen.
In de Nederlandse zorgwereld wordt tegenwoordig ook het woord informele zorg gebruikt. Deze term gaat breder dan mantelzorg en omvat het hele sociale netwerk dat iemand ondersteunt. Maar ook deze term raakt niet altijd de persoonlijke lading die mantelzorg werkelijk heeft.
Wat betekent de term 'mantelzorg' precies?
Volgens de officiële definitie is mantelzorg:
Langdurige, onbetaalde zorg voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende persoon binnen iemands directe omgeving.
Maar achter die officiële definitie schuilt iets veel herkenbaarders. Mantelzorg gaat over mensen die voor elkaar klaarstaan, vaak zonder erbij stil te staan dat dit ‘zorg’ heet. Het zijn dochters die meegaan naar afspraken van hun ouders, partners die dag en nacht paraat staan, buren die helpen bij het doen van boodschappen. Mantelzorg is geen rol die je kiest, maar een rol die je groeit uit liefde, verantwoordelijkheid en nabijheid. En juist daarom verdient het woord soms een zachtere uitleg dan de term zelf doet vermoeden.